Page 7 - XXIV Studencka Sesja Plakatowa, II Pracownia Fizyczna, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
P. 7

Badanie parametrów molekuły jodu







                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Abstrakt




                                                                                                                                                                                                                           Celem doświadczenia było wyznaczenie energii dysocjacji molekuły jodu      na podstawie analizy widma absorpcyjnego.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               2

                                                                                                                                                                                                                           Otrzymano energie dysocjacji molekuły w stanie podstawowym oraz wzbudzonym dla trzech temperatur, równych 30.3, 64.4
                                                                                                                                                                                                                           oraz 85.0 ℃. Ponadto, wyznaczono głębokość potencjału w obu stanach, a także energię stanu podstawowego.








                                                                                                                                                                                                                                  Składowe energii molekuły jodu:                                                                                                Progresja:


                                                                                                                                                                                                                                  •      energia stanu powłoki elektronowej. Kolejne stany                                                                       przejścia z jednego poziomu


                                                                                                                                                                                                                                         wzbudzone oznaczone jako A, B, C, …, a stan                                                                             oscylacyjnego, np.      , do kilku
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ′′

                                                                                                                                                                                                                                         podstawowy jako X [3].                                                                                                  kolejnych                   stanów                poziomu


                                                                                                                                                                                                                                  •      energia oscylacyjna w przybliżeniu równa energii                                                                        wzbudzonego, np.      .
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           ′

                                                                                                                                                                                                                                         oscylatora anharmonicznego. Przez     ′′ oznaczono                                                                      Sekwencja:


                                                                                                                                                                                                                                         stany oscylacyjne poziomu X, a przez      stany                                                                         seria przejść pomiędzy stanami
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       ′

                                                                                                                                                                                                                                         poziomu B.                                                                                                              oscylacyjnymi dwóch powłok


                                                                                                                                                                                                                                  •      energia związana z ruchem rotacyjnym nukleonów,                                                                         elektronowych o stałym Δ     [3].


                                                                                                                                                                                                                                         zbyt mała, żeby mogła być tutaj uwzględniona.



                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Opis teoretyczny                                                                                     Rys. 1 – Progresja i sekwencja




                                                                                                                                                                                                                                   Energia dysocjacji to najmniejsza energia potrzebna do separacji składników molekuły. Jej wartość literaturowa


                                                                                                                                                                                                                                   wynosi 1.542 eV w stanie podstawowym X, oraz 0,538 eV w stanie wzbudzonym B [1].






                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Układ doświadczalny




                                                                                                                                                                                                                                1) Lampa halogenowa, 2) komórka z jodem


                                                                                                                                                                                                                                umieszczona w piecyku, 3) zasilacz piecyka,

                                                                                    Łukasz                                                                                                                                      4) płytka światłodzieląca, 5) soczewka skupiająca,




                                                                                    Grzelka                                                                                                                                     6) lampka spektralna Hg-Cd,
                                                                                                                                                                                                                                7) Monochromator z fotopowielaczem na wyjściu,


                                                                                                                                                                                                                                wyposażony w silnik obracający siatkę dyfrakcyjną,


                                                                                                                                                                                                                                8) zasilacz fotopowielacza oraz 9) wzmacniacz


                                                                                                                                                                                                                                sygnału generowanego przez fotopowielacz.


                                                                                                                                                                                                                                Wzmocniony sygnał zostaje przetworzony i zapisany na komputerze.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Rys. 2 – Układ doświadczalny


                         Nazywam się Łukasz Grzelka, jestem studentem trze-


                         ciego  roku  Fizyki  na  Wydziale  Fizyki,  Astronomii  i  In-                                                                                                                                                                                                   Rys. 3 przedstawia widma absorpcyjne



                         formatyki  Stosowanej  Uniwersytetu  Jagiellońskiego.                                                                                                                                                                                                            dla temperatury 30.3 (kolor czarny), 64.4



                         Aktualnie skupiam się na ukończeniu studiów I stopnia                                                                                                                                                                                                            (czerwony) oraz 85.0 ℃ (niebieski). Wraz


                         i rozpoczęciu dalszej nauki.                                                                                                                                                                                                                                     ze         wzrostem                    temperatury                     komórki
                                                                                                                                                                                                                                                                                          wzrasta absorpcja światła.
                            W wolnym czasie lubię biegać, ćwiczyć jogę oraz czy-
                                                                                                                                                                                                                                                      ′′
                                                                                                                                                            Rys. 5 przedstawia energie przejść      = 0 →                                                                    ′
                         tać książki. Obecnie moim ulubionym zajęciem jest oglą-                                                                            w zależności od      + 1/2. Do wykresu dopasowano                                                                             Każde minimum odpowiada jednemu
                                                                                                                                                                                                    ′


                         danie piłki nożnej, głównie ligi angielskiej.                                                                                      krzywą      =          +          +     .                                                                                     przejściu      →      .                          Niektóre z nich
                                                                                                                                                                                             2
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 ′
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    ′′
                                                                                                                                                            Z analizy widm absorpcyjnych otrzymano również:                                                                               oznaczone są na Rys. 4. Przy wyższych

                                                                                                                                                            •      Δ      21    − średnia różnica pomiędzy przejściami                                                                    temperaturach                              wzrasta                      również


                                                                                                                                                                   z poziomów      = 1 i      = 2 do tego samego      .                                                                   obsadzenie stanów      = 1 i 2. Objawia
                                                                                                                                                                                                                                                                          ′
                                                                                                                                                                                                                     ′′
                                                                                                                                                                                                 ′′
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       ′′
                                                                                                                                                            •      Δ      10    − średnia różnica pomiędzy przejściami                                                                    się to poprzez pogłębienie minimów dla

                                                                                                                                                                   z poziomów      = 0 i      = 1 do tego samego      .                                                                   małych energii (mniejszych niż 2.3 eV),                                                                           Rys. 3 – widma absorpcyjne molekuły jodu.
                                                                                                                                                                                                 ′′
                                                                                                                                                                                                                     ′′
                                                                                                                                                                                                                                                                          ′
                                                                                                                                                                                                                                                                                          odpowiadających                           przejściom                   z       tych


                                                                                                                                                                                                                                                                                          stanów.



                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Wyniki




                                                                                                                                                                                                                                                                                           Energia                dysocjacji molekuły                                  jodu


                                                                                                                                                                                                                                                                                           w stanie X:


                                                                                                                                                                                                                                                                                                                2
                                                                                                                                                                                                                                                                                               ′′                                        ∗
                                                                                                                                                                                                                                                                                                = −                +      −           ,
                                                                                                                                                                                                                                                                                               0
                                                                                                                                                                                                                                                                                                              4    
                                                                                                                                                                                                                                                                                           gdzie     ,     ,                to parametry opisujące

                                                                                                                                                                                                                                                                                           krzywą z Rys. 5,


                                                                                                                                                                                                                                                                                               (     ) = 0.9433 eV to energia                                                                          Rys. 4 – Przejścia pomiędzy stanami oscylacyjnymi
                                                                                                                                                                                                                                                                                                   ∗
                                                                                                                                                                                                                                                                                           wzbudzonego atomu.                                                                                                                 poziomów X i B [3].



                                                                                                                                                                             Rys. 5 – zależność energii przejścia      = 0 →     ′ od      + .                                               Energia dysocjacji      w stanie B:
                                                                                                                                                                                                                                                                1
                                                                                                                                                                                                                                                           ′
                                                                                                                                                                                                                                   ′′
                                                                                                                                                                                                                                                                2                                                                            
                                                                                                                                                                                                                                                                                                         1                                                                                                             Podsumowanie
                                                                                                                                                                                                                                                                                               ′                    2          2
                                                                                                                                                                                                                                                                                                =                     −      − 2         .
                                                                                                                                                                                                                                                                                               0
                                                                                                                                                                                                                                                                                                        4    
                                                                                                                                                                                            =         .     ℃             =         .     ℃               =         .     ℃                Głębokość potencjału w stanie B:                                                                      Energie                  dysocjacji                   otrzymane                     przy

                                                                                                                                                                      [eV]
                                                                                                                                                                    ′′
                                                                                                                                                                    0                1.525 ± 0.003 1.515 ± 0.008                                   1.524 ± 0.003                                             b  2                                                                                temperaturze                     30.3℃                 stanowią                98.9%
                                                                                                                                                                      [eV]           0.523 ± 0.003 0.519 ± 0.008                                   0.523 ± 0.003                               ′
                                                                                                                                                                    ′
                                                                                                                                                                    0                                                                                                                           = −                .                                                                             wartości literaturowej dla poziomu X oraz
                                                                                                                                                                                                                                                                                                   
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             4a
                                                                                                                                                                      [eV]           1.538 ± 0.004 1.528 ± 0.008                                   1.537 ± 0.003                           Głębokość potencjału w stanie X                                               ′′                      97.2%                  dla poziomu                        B. Oczekiwane
                                                                                                                                                                    ′′
                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                      [eV]           0.531 ± 0.003 0.527 ± 0.008                                   0.531 ± 0.002                                                                                                                                 głębokości potencjałów to      = 1.556 eV
                                                                                                                                                                    ′
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                ′′
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ′′
                                                                                                                                                                                                                                                                                           oraz energię stanu X      obliczono                                                                                                                                      
                                                                                                                                                                ′′    [meV]                                                                                                                                                                  0                                                                 ′
                                                                                                                                                                                      13.18 ± 0.49                  13,38 ± 0,35                   13.22 ± 0.004                                                                                                                                 oraz      = 0.545 eV [1]. Otrzymane wyniki
                                                                                                                                                                    =0                                                                                                                     korzystając z wartości Δ                               21    i Δ     .                                                  
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 10
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 również są do nich zbliżone.


                                                                                                                                                                           Bibliografia




                                                                                                                                                                [1] Herzberg, G., "Molecular Spectra and Molecular Structure, I: Spectra of Diatomic Molecules”, Van Nostrand, Princeton, N. J. (1950), str. 149.


                                                                                                                                                                 [2] Lewis E, Palmer C., „Iodine molecular constants from absorption and laser fluorescence”, Am. J. Phys. 62, (1994), str. 350-356.


                                                                                                                                                                 [3] Instrukcja do ćwiczenia Z19 (www.2pf.if.uj.edu.pl).
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12